Stres mniejszościowy
Wszyscy na co dzień borykamy się ze stresem. Czy to napięta atmosfera w domu, czy chore dziecko, czy trudności w pracy – każdy z nas ma jakieś kłopoty, niezależnie od wieku, płci, czy wykonywanego zawodu. Jednakże osoby należące do stygmatyzowanych grup mniejszościowych, dyskryminowanych np. ze względu na orientację seksualną czy pochodzenie etniczne, są narażone na dodatkowe stresory, którymi nie muszą się martwić członkowie grupy większościowej. Codzienne problemy wynikające z dyskryminacji, czy z ograniczonych praw czy szans, skutkują chronicznym napięciem. To właśnie jest stres mniejszościowy.
Jest to dodatkowe obciążenie psychiczne dla osób należących do grup mniejszościowych, doświadczających stygmatyzacji, które może prowadzić do zaburzeń w kształtowaniu się obrazu siebie, a nawet powstawania poważnych zaburzeń psychicznych.
Podstawowym czynnikiem ryzyka stresu mniejszościowego jest przemoc, doświadczana w różnych formach. Badania pokazują, że osoby nieheteronormatywne są bardziej narażone na przemoc i częściej spotykają się z różnymi jej formami niż heteronormatywna część społeczeństwa. Stres mniejszościowy jest nieodłącznym elementem kondycji psychicznej osób należących do mniejszości, niezależnie od tego, czy jest to mniejszości seksualna, religijna czy etniczna. Jest to czynnik obniżający satysfakcje z życia członków dyskryminowanych grup społecznych.
Do kolejnych przyczyn stresu mniejszościowego należy lęk przed odrzuceniem, obawa przed ujawnieniem się, zmaganie się z wątpliwościami co do własnej tożsamości. Takie zjawiska jak niechęć, odrzucenie ze strony rodziny i znajomych, agresja, przemoc psychiczna i werbalna, nękanie w szkole, napiętnowanie przez własną społeczność, dyskryminacja systemowa (np. brak możliwości zawarcia związku małżeńskiego czy brak ochrony prawnej przed mową nienawiści), trudności z akceptacją własnej osoby sprawiają, że członkowie i członkinie grup mniejszościowych żyją w ciągłym stresie.
Współczesna wiedza naukowa pozwala właśnie w stresie mniejszościowym upatrywać źródeł zaburzeń emocjonalnych u osób należących do mniejszości seksualnych, a nie ich w orientacji seksualnej jako takiej. Chroniczny stres powoduje również depresje, zaburzenia lękowe, zaburzenia snu, nadużywanie substancji psychoaktywnych, trudności w relacjach, czy nawet myśli samobójcze.
Z powodu stresu mniejszościowego osoby LGBTQ+ (i członkowie innych grup dyskryminowanych) częściej:
- doświadczają gorszej samooceny
- nadużywają alkoholu i innych substancji psychoaktywnych
- cierpią na zaburzenia lękowe
- chorują na depresję
- mają myśli samobójcze i okaleczają się
Praca z takimi osobami wymaga nie tylko szczególnej wrażliwości, ale również nieustannego poszerzania swojej wiedzy w tym obszarze.
W naszym zespole oferujemy profesjonalną pomoc wszystkim osobom doświadczającym stresu mniejszościowego, oraz jego negatywnych konsekwencji.
Autor: Małgorzata Tusińska