Objawy nerwicy natręctw najczęściej obejmują obsesje i kompulsje, choć mogą występować tylko jedne bądź drugie. Około 30% osób ma również tiki – krótkotrwałe, nagłe ruchy ciała lub wydawane dźwięki.
OBSESJE
To uporczywe, nawracające myśli o przykrej dla danego człowiek treści, najczęściej pochodzące z jednej lub kilku grup:
- o treści religijnej (obraza Boga, grzech)
- o treści seksualnej („Stanę się homoseksualistą”, „Stanę się pedofilem”, „Mogę kogoś zgwałcić”)
- dotyczące zdrowia („Zachoruję i umrę”, „Dostanę raka”)
- dotyczące możliwości zbrukania, zanieczyszczenia („Jeśli nie umyję rąk, to mogę się czymś zarazić”, „Jeśli nie posprzątam, to moje dziecko zachoruje”)
- dotyczące możliwości popełnienia czynu gwałtownego („Mogę zabić/otruć bliską mi osobę”)
- nietolerancji niepewności i nadmiernej kontroli („Muszę to sprawdzić”)
- liczenie przedmiotów lub „słyszenie”/powtarzanie w głowie nawracającego fragmentu melodii/piosenki/słowa/wierszyka itp.
KOMPULSJE
To przymusowo wykonywane czynności lub myśli, których celem jest uśmierzenie lęku i stresu spowodowanego obsesyjnymi myślami lub zapobieżenie jakiemuś nieszczęściu. Jednak wykonanie kompulsji przynosi ulgę od lęku tylko na chwilę. Po krótkim czasie niechciana myśl powraca i cały cykl się powtarza. Z czasem kompulsje mogą się zmieniać, rozrastać i łączyć się w wielogodzinne, skomplikowane rytuały, które nie tylko nie przynoszą oczekiwanej ulgi, ale zaczynają znacząco ograniczać życie osoby z OCD.
Typowe kompulsje to:
- mycie,
- sprzątanie/czyszczenie,
- układanie,
- dotykanie,
- sprawdzanie i in.
Objawy mogą się zmieniać w ciągu życia – raz może być ich mniej, o mniejszym nasileniu, w innym czasie są bardzo trudne do opanowania i jest ich wiele. Zależy to od wielu czynników – stanu zdrowia, poziomu stresu, zmęczenia itp.