Objawy depresji

Możemy mówić o dwóch grupach objawów depresji: poznawczych (czyli związanych z myśleniem, koncentracją uwagi, pamięcią) i biologicznych.
A: Objawy poznawcze

  1. Osłabienie koncentracji uwagi- łatwe rozpraszanie się, problemy ze skupieniem na zadaniu, czytaniem ze zrozumieniem. Często w okresie choroby pogorszeniu ulegają oceny, wyniki w pracy. Pojawiają się również problemy z pamięcią.
  2. Niska samoocena- czyli ocena samego siebie i swojej wartości. Osoby pogrążone w depresji uważają, że są niewiele warte, że nic im się od życia nie należy i niczego nie osiągną. Boją się porażki i wszędzie ją przeczuwają, więc nie podejmują się wyzwań. Czują się mało atrakcyjne zarówno jako partnerzy w związku jak i przyjaciele, koledzy.
  3. Poczucie winy- rozpamiętywanie mało znaczących wydarzeń, oskarżanie się i obwinianie za wykroczenia czy słowa które w rzeczywistości były mało ważne, zamartwianie przeszłością.
  4. Poczucie beznadziejności- pesymizm, bezradność, niemożność odnalezienia wyjścia z sytuacji. Często wrażenie, że przyszłość nie przyniesie niczego dobrego.

B: Objawy biologiczne

  1. Utrata zainteresowań lub brak przyjemności przy wykonywaniu czynności, które zwykle cieszyły. Nie chodzi tu o zmianę hobby. Objawem depresji jest całkowita niemożność cieszenia się czymkolwiek.
  2. Zmniejszona reaktywność emocjonalna- „życie we mgle”, odrętwienie, uczucie „oderwania”, osłabione reakcje emocjonalne. Osoby chore często opisują ten stan jako patrzenie na świat
    przez szybę.
  3. Wczesne budzenie się rano- ok. 2 godzin wcześniej niż zwykle. Także: Trudność z zaśnięciem. Budzenie się w ciągu nocy. Nadmierna senność w ciągu dnia.
  4. Największe nasilenie depresji w godzinach rannych- wahania nastroju.
  5. Wyraźna utrata lub wzmożenie apetytu.
  6. Zahamowanie lub pobudzenie psychoruchowe- czyli spowolnienie lub przyspieszenie całej osoby. Zmianie ulega aktywność ruchowa, tempo mówienia, poruszania, szybkość zmieniania
    pozycji.
  7. Osłabienie popędu seksualnego.
    Nie wszystkie objawy muszą występować jednocześnie, aby zdiagnozować depresję. Kryteria diagnostyczne opisane w ICD-10 Klasyfikacji zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania
    stanowią, że do rozpoznania depresji muszą zostać spełnione następujące kryteria:

Co najmniej dwa objawy z poniższych trzech:

  • obniżony nastrój (uczucie smutku, przygnębienia, pustki) UWAGA- depresja w wieku młodzieńczym objawia się częściej rozdrażnieniem niż obniżeniem nastroju!
  • utrata zainteresowań i zdolności do odczuwania przyjemności (niemożność cieszenia się z różnych zainteresowań czy aktywności, które do tej pory sprawiały radość)
  • zmniejszona energia, męczliwość, brak motywacji do działania.

ORAZ

Co najmniej dwa z następujących objawów:

  • zmniejszony apetyt.
  • zaburzony sen (trudności w zasypianiu, sen przerywany, budzenie się zdecydowanie wcześniej niż zazwyczaj, większa niż zazwyczaj potrzeba snu w ciągu dnia),
  • myśli i tendencje samobójcze lub samouszkodzenia (np. cięcie się),
  •  czarne i pesymistyczne widzenie przyszłości,
  • poczucie winy i bezwartościowości,
  • obniżona samoocena (niska pewność siebie, niskie poczucie własnej wartości),
  • upośledzenie uwagi (trudność w skupieniu się, skoncentrowaniu na zadaniu, rozkojarzenie),

Jakie są przyczyny depresji?

Depresja jest efektem współdziałania czynników natury biologicznej, psychicznej i społecznej.

Pewną rolę odgrywają geny. Krewni pierwszego stopnia osób cierpiących na depresję są od dwóch do pięciu razy bardziej podatni na jej wystąpienie niż reszta populacji. Dzieci depresyjnych rodziców, same często mają depresję.
Objawy depresji mogą wynikać również z innych zaburzeń natury biologicznej, np. anemii, niedoboru witaminy B12, zaburzeń hormonalnych (niedoczynności tarczycy i niedoboru tyroksyny, niedoboru testosteronu, niskiego poziom estrogenów). Przyczyną depresji może też być wysoki poziom kortyzolu- hormonu stresu.
Do wydzielania kortyzolu dochodzi, gdy doświadczamy silnego stresu dłużej niż 20 minut. Wpływa on na ograniczenie wielu ważnych czynności życiowych- w tym gojenia się ran
i walki z infekcjami. Kortyzol jest zabójczy dla komórek mózgu odpowiedzialnych za emocje i pamięć długotrwałą.
W trakcie depresji istotnie zmienia się praca mózgu. Zaburzeniu ulega tryb snu, obszary mózgu odpowiedzialne za kontrolę radości, miłości, przyjemności są wyciszane, a obszary kontrolujące gniew, lęk, zazdrość, wstyd wzmacniane. Dzieje się tak, gdyż poziom neuroprzekaźników- substancji chemicznych przekazujących informacje pomiędzy komórkami i wpływających na nastrój, ulega zmianie. Dokładniej obniża się poziom monoamin- serotoniny, dopaminy i noradrenaliny.

Ważną rolę w powstawaniu depresji odgrywają czynniki psychologiczne czyli wszystkie doświadczenia trudne, takie jak problemy w pracy, związku, rodzinie, różnorodne straty i kryzysy. Silnym stresorem mogą być również doświadczenia radosne- np. ślub, przeprowadzka, narodziny dziecka, awans.

Leczenie

Przy nieleczonej depresji objawy mogą ustąpić samoistnie po około 12 miesiącach, jednak ryzyko nawrotu jest wysokie. Zarówno psychoterapia jak i farmakoterapia są skuteczne. Mogą stanowić alternatywne sposoby leczenia, jak i się wzajemnie uzupełniać. Psychoterapia w większym stopniu niż same leki zapobiega nawrotom depresji. Leczenie w szpitalu jest wskazane, gdy pacjent nie ma motywacji do terapii a przy tym zagraża swojemu życiu, np. nie je, podejmuje próby samobójcze, lub towarzyszą mu omamy (halucynacje) lub urojenia.

Terapia poznawczo-behawiorlana (CBT) depresji ma na celu rozpoznanie zniekształconych, nieadekwatnych przekonań i zachowań, które podtrzymują myślenie depresyjne i zastąpienie ich takimi, które pozwolą lepiej się przystosować. Terapia CBT jest skupiona przede wszystkim na rozwiązaniu bieżących problemów i osiągnięciu określonego celu. Jest jedną z krótszych form terapii (zwykle 10-12 spotkań). W trakcie sesji ma miejsce ścisła współpraca pomiędzy klientem a psychoterapeutą: ustalają razem cele i plan spotkania, zadania domowe, analizują trudności, oceniają postępy.